Πέμπτη 19 Ιανουαρίου 2017

O καπνιστής γιατρός που πάλεψε με το κατεστημένο για να πείσει ότι το τσιγάρο προκαλεί καρκίνο

Print Friendly and PDF Print Print Friendly and PDF PDF

Ήταν μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο όταν οι υγειονομικές αρχές της Βρετανίας άρχισαν να ανησυχούν ιδιαιτέρως για μια πάθηση που σκότωνε ολοένα και περισσότερους ανθρώπους, παρά τα γιγαντιαία άλματα της ιατρικής και των συνθηκών υγιεινής: ο καρκίνος του πνεύμονα.
Τα νούμερα ήταν τρελά: μεταξύ 1922-1947, ο αριθμός των θανάτων που αποδίδονταν στον συγκεκριμένο καρκίνο είχε δεκαπενταπλασιαστεί σε Αγγλία και Ουαλία. Αντίστοιχες στατιστικές καταγράφονταν μάλιστα σε όλο τον κόσμο και παντού ο κύριος στόχος της νόσου ήταν οι άντρες.
Ποια ήταν η αιτία; Η μόλυνση του αέρα στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις; Οι ρύποι των αυτοκινήτων; Η ασφαλτόστρωση των δρόμων; Ή μήπως το γεγονός ότι ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι κάπνιζαν τσιγάρα; Οι μεταβλητές παραήταν πολλές, όπως αναγνώριζαν οι επιδημιολόγοι, για να καταλήξουν σε μία αιτία. Ή μήπως όχι;
Το 1947 το Ιατρικό Ερευνητικό Συμβούλιο της Βρετανίας πήρε τη γενναία απόφαση να επιφορτίσει δυο επιδημιολόγους να το ψάξουν καλύτερα. Ο Ρίτσαρντ Ντολ και ο μέντοράς του Όστιν Μπράντφορντ Χιλ, αμφότεροι γνωστοί στα πεδία τους, ανέλαβαν το δύσκολο έργο, δύσκολο τόσο μεθοδολογικά όσο και ηθικά, να ψάξουν αν το κάπνισμα προκαλούσε καρκίνο.
Δεν μπορούσαν φυσικά να πειραματιστούν με τον καπνό, βάζοντας ανθρώπους να καπνίζουν για πέντε χρόνια για να δουν τι θα συμβεί στην υγεία τους, κι έτσι έπρεπε να ακολουθήσουν άλλες ερευνητικές οδούς.
Οι Ντολ και Χιλ έπρεπε να βρουν τις απαντήσεις στα νοσοκομεία του Λονδίνου. Εντόπισαν 1.400 ασθενείς, οι μισοί εκ των οποίων υπέφεραν από καρκίνο του πνεύμονα και οι άλλοι μισοί από άλλες νόσους, και όπως είπε αργότερα ο Ντολ στο BBC «τους ρωτήσαμε κάθε ερώτηση που μπορέσαμε να σκεφτούμε».
Τους ρώτησαν για το ιατρικό ιστορικό τους, την οικογενειακή τους κατάσταση, τις δουλειές τους, τα χόμπι, τις συνθήκες της ζωής τους, τις διατροφικές τους συνήθειες και ό,τι άλλο σκέφτηκαν πως μπορεί να συνδέεται με τον καρκίνο του πνεύμονα. Ήταν σαφές πως οι δύο επιδημιολόγοι έψαχναν στο σκοτάδι, ελπίζοντας πως μία από τις ερωτήσεις τους θα ήταν κοινός τόπος για τους καρκινοπαθείς και δεν θα εντοπιζόταν στην ομάδα ελέγχου των μη καρκινοπαθών.
Παρά το πυκνό σκοτάδι που κάλυπτε την έρευνά τους, ο Ντολ είχε μια θεωρία: «Πίστευα ότι ήταν η πίσσα των ασφαλτοστρωμένων δρόμων». Όσο όμως η μελέτη συνεχιζόταν, ένα διαφορετικό μοτίβο άρχισε να αναδύεται: «Έκοψα το κάπνισμα όταν η έρευνα έφτασε στα 2/3 της»!
Τον Σεπτέμβριο του 1950, οι Ντολ και Χιλ δημοσίευσαν τα αποτελέσματά τους στην ιατρική επιθεώρηση «British Medical Journal». Τα εξαγόμενα της επιδημιολογικής έρευνάς τους ήταν μεν ανησυχητικά, όχι όμως και αδιαμφισβήτητα. Παρά το γεγονός δηλαδή ότι βρήκαν πως οι καπνιστές ήταν πιθανότερο να έχουν καρκίνο του πνεύμονα από τους μη καπνιστές, και ότι η νόσος συνδεόταν με την ποσότητα των τσιγάρων που κάπνιζε κάποιος, η μεθοδολογική οδός που είχαν ακολουθήσει άφηνε περιθώρια στατιστικής αμφισβήτησης.
Κανένα πρόβλημα για τον γιατρό που, έχοντας μόλις κόψει το κάπνισμα, ήθελε να γενικεύσει τη συμπεριφορά σε όλους, μιας και ήταν πεπεισμένος για τη συσχέτιση του καπνίσματος και του καρκίνου του πνεύμονα.
Η νέα μελέτη που σχεδίασαν οι δυο επιδημιολόγοι αφορούσε πλέον σε γιατρούς. Πέρασαν από συνέντευξη πάνω από 30.000 γιατρούς στα μήκη και τα πλάτη της Βρετανίας και τους ρωτούσαν αν κάπνιζαν και πόσο. Τώρα περίμεναν απλώς να δουν ποιος γιατρός θα πέθαινε πρώτος και από τι!
Μέχρι το 1954, ένα αντίστοιχο παθολογικό μοτίβο άρχισε να αναδύεται: μεταξύ των βρετανών γιατρών της μελέτης, 36 είχαν πεθάνει από καρκίνο του πνεύμονα. Ήταν όλοι τους καπνιστές. Και βέβαια για άλλη μια φορά ο δείκτης θνησιμότητας συνδεόταν με τη συχνότητα του καπνίσματος. Η νέα έρευνα των δυο γιατρών προκάλεσε ρίγη ανατριχίλας στην επιστημονική κοινότητα και πολλοί άρχισαν τώρα να ψάχνουν για συσχέτιση του καπνίσματος με τη νόσο.
Το 1957, τόσο η έγκριτη επιθεώρηση «British Medical Journal» όσο και το Ιατρικό Ερευνητικό Συμβούλιο της Βρετανίας αποφάσισαν πως τα επιδημιολογικά στοιχεία των Ντολ και Χιλ ήταν αποφασιστικής σημασίας και αδιαμφισβήτητα στη φύση τους. Το περιοδικό διακήρυξε: «Η πιο λογική μετάφραση αυτών των στοιχείων είναι πως η σχέση τους είναι του τύπου αιτία και αποτελέσματος».
Η μάχη είχε κερδηθεί για τον Ντολ επιστημονικά, αυτός ωστόσο είχε άλλη μία να δώσει. Με τον τίτλο του «πιο διαπρεπούς γιατρού της Βρετανίας», ο επιδημιολόγος που είχε αποφασίσει αρχικά να αφήσει τα στοιχεία να μιλήσουν από μόνα τους, για να μη διακινδυνεύσει την επιστημονική του αντικειμενικότητα, κατέθετε τώρα ως μάρτυρας κατηγορίας σε δίκες κατά της βιομηχανίας του καπνού και καλούσε τις κυβερνήσεις να υιοθετήσουν απαγορεύσεις στις διαφημίσεις των τσιγάρων.
Ήταν ο γιατρός που θα έκοβε το κάπνισμα σε πολλούς...

Πρώτα χρόνια

Η συνέχεια εδώ:newsbeast.gr



Το είδαμε: εδώ

Share
Loading