Όπως συμβαίνει με τους ενήλικες έτσι ακριβώς και τα παιδιά θα πρέπει καταρχήν να ακολουθούν μια ισορροπημένη διατροφή, που θα περιέχει τροφές πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά.
Η δίαιτα των παιδιών είναι απαραίτητο να περιλαμβάνει όλες τις βασικές ομάδες τροφίμων σε επαρκείς ποσότητες για την ηλικία, το φύλο και την ανάπτυξή τους. Έτσι θα πρέπει να είναι πλούσια σε δημητριακά, φρούτα, λαχανικά, κρέας, πουλερικά, ψάρια και άλλες πρωτεϊνούχες τροφές, όσπρια, γαλακτοκομικά και καλής ποιότητας λιπαρά.
Τα παιδιά, που τρέφονται υγιεινά, προσλαμβάνουν όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται ο οργανισμός τους και αναπτύσσονται σωστά με αποτέλεσμα να μην έχουν ανάγκη από συμπληρώματα.
Από την άλλη πλευρά τα παιδιά που ακολουθούν μια ελλειπτική δίαιτα, χρειάζεται να καλύψουν τις ανάγκες τους μέσω των συμπληρωμάτων βιταμινών και ιχνοστοιχείων.
Πότε, λοιπόν, είναι απαραίτητα τα συμπληρώματα διατροφής; Ας δούμε τι απαντά ο κλινικός διαιτολόγος – διατροφολόγος, M.Sc. στην κλινική διατροφή, Αβραάμ Κάζης:
Οι ομάδες που επίσημα διατρέχουν διατροφικό κίνδυνο και έχουν ανάγκη από συμπληρώματα διατροφής είναι:
1. Παιδιά και έφηβοι με διατροφικές διαταραχές, όπως νευρογενή ανορεξία ή βουλιμία, διατροφική νεοφοβία, με επιλεκτική ή χαώδη διατροφή. Στην παιδική και στην εφηβική ηλικία, παράλληλα με τη σωματική ανάπτυξη, αναπτύσσεται και η προσωπικότητα του ατόμου.
Υπάρχουν περιπτώσεις παιδιών που χρησιμοποιούν το φαγητό σαν όπλο για να επιτύχουν κάτι που θέλουν. Πολλά παιδιά αρνούνται να δοκιμάσουν καινούργιες τροφές (διατροφική νεοφοβία) ή έχουν περιορισμένη όρεξη ή οι γονείς τους δεν τους προσφέρουν θρεπτικές τροφές κατάλληλες για την ηλικία τους (π.χ. τους δίνουν πολλά γαριδάκια, γλυκά κ.λπ.) ή πάσχουν από νευρογενή ανορεξία ή βουλιμία, όπου είτε το παιδί ηθελημένα υποσιτίζεται, είτε μειώνει την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών προκαλώντας εμετό.
2. Παιδιά που ακολουθούν στερητικές ή ανορθόδοξες δίαιτες. Αρκετά παιδιά από πολύ μικρά ασχολούνται με το σώμα τους, γεγονός που γίνεται εντονότερο κατά τη διάρκεια της εφηβείας. Το αποτέλεσμα είναι ότι συχνά ακολουθούν ανορθόδοξους τρόπους απώλειας βάρους, στερούμενα αρκετές τροφές που τα ίδια θεωρούν παχυντικές και θέτοντας τον εαυτό τους σε κίνδυνο.
Έρευνες έχουν δείξει ότι η διατροφή των παιδιών μπορεί να είναι πολύ χαμηλή σε περιεκτικότητα συστατικών, όπως ο σίδηρος, η βιταμίνη Α και η βιταμίνη D. Επίσης πολλά παιδιά δεν τρώνε 5 μερίδες λαχανικών και φρούτων καθημερινά, όπως συστήνεται, με αποτέλεσμα ο οργανισμός τους να μην εφοδιάζεται επαρκώς με συστατικά τα οποία είναι απαραίτητα για τη διατήρηση της καλής υγείας και της σωστής τους ανάπτυξης.
3. Παιδιά που ακολουθούν καθορισμένη διατροφή (νηστεία, χορτοφαγία ή υποφέρουν από τροφικές αλλεργίες και αποκλείουν μεγάλες ομάδες τροφών από το διαιτολόγιό τους, κυρίως γαλακτοκομικά προϊόντα), μπορεί να έχουν ανάγκη χορήγησης συμπληρωμάτων διατροφής, κυρίως βιταμίνης Β12, ασβεστίου και σιδήρου.
4. Παιδιά που υποφέρουν από νοσήματα που αυξάνουν τον βασικό μεταβολισμό και τις βασικές ανάγκες του οργανισμού σε θρεπτικά συστατικά (π.χ. καρκίνος, ηπατοπάθειες, από σύνδρομα γαστρεντερικής δυσαπορρόφησης, που μειώνουν την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών από τις τροφές και οδηγούν σε κακή θρέψη). Τέλος υπάρχουν παιδιά που πάσχουν από μεταβολικά νοσήματα (π.χ. διαβήτη) και χρειάζονται συγκεκριμένο διαιτολόγιο.
5. Παιδιά που ζουν σε περιοχές με ανεπαρκή φθορίωση του πόσιμου νερού. Στην περίπτωση αυτή υπάρχει η ανάγκη κάλυψής τους με συμπλήρωμα φθορίου.
6. Νεαρά παιδιά ηλικίας 1-5 ετών. Ειδικότερα παιδιά που ζουν σε περιοχές με περιορισμένο ήλιο ή διατρέφονται με τροφές χαμηλές σε λιπαρά, ίσως χρειαστούν συμπλήρωμα βιταμινών Α και D και σιδήρου, εκτός αν έχουν ικανοποιητική και ποικίλη διατροφή και μικρή έκθεση στον ήλιο (κύρια πηγή παραγωγής βιταμίνης D).
7. Παιδιά που αθλούνται ή κάνουν πρωταθλητισμό. Ο αθλητισμός προκαλεί αύξηση της μυϊκής μάζας, άρα και αυξημένες ανάγκες κατανάλωσης ενέργειας. Για τα παιδιά που ενώ αθλούνται έντονα, δεν τρέφονται σωστά, πιθανόν να χρειαστεί κάποιο διατροφικό συμπλήρωμα.
8. Παιδιά που θηλάζουν αποκλειστικά για περισσότερο από 6 μήνες. Στα βρέφη το επίπεδο των βιταμινών και θρεπτικών συστατικών στο σώμα τους εξαρτάται και από τη διατροφή της μητέρας. Αν η διατροφή της είναι επαρκής, η μητέρα μπορεί να θηλάσει αποκλειστικά για 4-6 μήνες.
Μετά τους πρώτους 6 μήνες η διατροφή του μωρού είναι απαραίτητο να εμπλουτιστεί και με άλλες τροφές για να καλυφθούν οι αυξημένες ανάγκες που παρουσιάζονται. Το Υπουργείο Υγείας της Μεγάλης Βρετανίας συνιστά συμπληρώματα βιταμινών A και D για τα θηλάζοντα βρέφη. Τέτοιου είδους οδηγίες δεν υπάρχουν στην Ελλάδα.
Τα συμπληρώματα διατροφής πρέπει να αναγράφουν στη συσκευασία τους τον αριθμό έγκρισης του ΕΟΦ., ο οποίος δηλώνει ότι το σκεύασμα κυκλοφορεί νόμιμα στη χώρα μας και ότι ο επίσημος φαρμακευτικός φορέας έχει εγκρίνει τη σύνθεσή τους.
Τα πολυβιταμινούχα συμπληρώματα διατροφής για παιδιά πρέπει:
*να είναι ειδικά σχεδιασμένα για παιδιά.
*να έχουν σύσταση με βάση τις επίσημες οδηγίες ημερήσιας πρόσληψης.
*να έχουν χαμηλές δόσεις λιποδιαλυτών βιταμινών (A, D, E, K)
*να περιέχουν συστατικά
* να αναφέρουν στη συσκευασία τους την περιεκτικότητα κάθε συστατικού.
Μην ξεχνάτε ότι επειδή τα συμπληρώματα διατροφής δε θεωρούνται φάρμακα, δεν είναι εύκολο να ελεγχθούν οι παρενέργειες και η αποτελεσματικότητά τους.
Κανένα σκεύασμα δεν είναι εντελώς αθώο, γι’ αυτό και η χορήγηση των συμπληρωμάτων διατροφής πρέπει να γίνεται μόνο αφού συμβουλευθείτε γιατρό, διατροφολόγο ή φαρμακοποιό.