Εδώ και εφτά χρόνια περίπου, ένας νέος θεσμός έχει αλλάξει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε το θέμα της διαμονής όταν ταξιδεύουμε. Στηρίζεται στην εθελοντική προσφορά ενός καναπέ (προτιμάται) ή ακόμα και στρώματος, κρεβατιού, αιώρας, από έναν «host» στον τουρίστα (που μπορούμε να αναφέρουμε και «guest»). Αρκεί να έχει προηγηθεί μια αίτηση από τον φιλοξενούμενο και να έχει γίνει δεκτή από τον οικοδεσπότη. Το σύστημα αυτό ονομάζεται couch surfing και μέλος του μπορεί να γίνει οποιοσδήποτε έχει την καλή διάθεση να προσφέρει απολύτως δωρεάν τον καναπέ του και, κυρίως, τον χρόνο του για να πλησιάσει τον φιλοξενούμενό του και να τον ξεναγήσει στην πόλη του.
Η διαδικασία είναι απλή και γίνεται μέσω Ίντερνετ, στην ιστοσελίδα του couch surfing (http://www.couchsurfing.org/). Είναι απαραίτητη η δημιουργία ενός προφίλ, στο οποίο το κάθε μέλος περιγράφει τον εαυτό του, το σπίτι και τον «καναπέ» του, τα πράγματα που του αρέσουν και όσα τον εκνευρίζουν. Για να θεωρείται ένα προφίλ αξιόπιστο, είναι καλύτερο να συνοδεύεται από φωτογραφίες και πολλές πληροφορίες, ώστε να μπορεί ο φιλοξενούμενος να κάνει αίτηση μόνο σε άτομα με τα οποία θεωρεί ότι τα ενδιαφέροντά του ταιριάζουν. Είναι μια πολύ καλή ασφαλιστική δικλείδα, αφού έτσι ο διψασμένος για μουσεία τουρίστας θα προστατευθεί από το λάθος του να γνωριστεί με έναν μόνιμο κάτοικο που τα έχει πια βαρεθεί και προτιμάει την ποδηλασία σε μακρινές αποστάσεις, για παράδειγμα. Άλλη μια ασφαλιστική δικλείδα είναι τα σχόλια που μπορεί κάθε χρήστης να αφήσει σε άτομα που το έχουν φιλοξενήσει, που έχει δεχθεί αυτός στο σπίτι του, ή που απλώς γνωρίζει. Αυτά τα σχόλια μπορεί να είναι θετικά, ουδέτερα ή αρνητικά και, όπως είναι φυσικό, πρώτοι στις επιλογές των φιλοξενούμενων θα είναι χρήστες με πολλά θετικά σχόλια, ενώ τελευταίοι όσοι έχουν έστω κι ένα αρνητικό σχόλιο. Υπάρχει, τέλος, η δυνατότητα αναφοράς σε όποιους χρήστες έχουν κάνει κάτι αντίθετο προς τη δεοντολογία του couch surfing.
Γιατί όσο ελεύθερη κι αν φαίνεται η κοινότητα του, το couch surfing έχει κάποιους κανόνες. Ο πρώτος και βασικός είναι ότι η προσφορά του καναπέ είναι εντελώς εθελοντική, ελεύθερη και πάντα υπάρχει το δικαίωμα να αρνηθείς να φιλοξενήσεις κάποιον. Ο δεύτερος είναι ότι τα σπίτια των μελών δεν είναι δωρεάν ξενοδοχεία! Ο σκοπός είναι να υπάρξει πιο στενή επαφή μεταξύ διαφορετικών ανθρώπων, πολιτισμών, ιδεολογιών. Η αλήθεια είναι ότι πολλές φορές όταν ταξιδεύουμε, παρόλο που μπορεί να βρισκόμαστε σε άλλη χώρα, δεν κάνουμε στην ουσία κάτι διαφορετικό από όσα έχουμε ήδη συνηθίσει. Μπορεί να βλέπουμε άλλα αξιοθέατα, αλλά δεν μιλάμε με τους ντόπιους, δεν ξέρουμε σε ποια μέρη πάνε, δεν καταλαβαίνουμε τι τους απασχολεί. Με τη σειρά τους, κι εκείνοι αντιλαμβάνονται τους τουρίστες ως κοπάδια λευκών καλοθρεμμένων προβάτων που προχωρούν βελάζοντας στους μεγάλους δρόμους της πόλης τους. Το couch surfing έρχεται να διορθώσει αυτήν την αδικία, φέρνοντας ντόπιους και τουρίστες κοντά. Έχει όμως κι άλλον έναν κανόνα: δεν είναι τόπος για διαφήμιση προϊόντων ή για ερωτικές γνωριμίες. Τα μέλη του πρέπει να δρουν με απόλυτη ευσυνειδησία και εχεμύθεια.
Έχοντας φιλοξενήσει αλλά και ταξιδέψει κάνοντας couch surfing, μπορώ να μιλήσω με ενθουσιασμό γι αυτό. Είναι όμορφο να συμβουλεύεις έναν τουρίστα να αποφύγει τα ακριβά και άσχημα μαγαζιά και να τον παίρνεις μαζί σου στο στέκι σου, να του δείχνεις τις μυστικές αγαπημένες σου γωνιές που μόνος του δεν θα μπορούσε να βρει, να του εξηγείς τα δρομολόγια των τρένων. Όλα αυτά τα έκανα με τους φιλοξενούμενούς μου, όπως επίσης πήγα σε μαγαζιά φίλων στη Μπελβίλ που μας κέρναγαν χωρίς να μας δίνουν άλλη εναλλακτική, σε καταλήψεις, σε πορείες υπέρ του λαού της Τυνησίας με τα παιδιά που με φιλοξένησαν στο Παρίσι. Οι πιο όμορφες εμπειρίες όμως έρχονται συνήθως μετά από μια ή δυο μέρες, όταν έχει σπάσει ο πάγος και αρχίζουμε να μιλάμε για τη ζωή μας, για τα σχέδιά μας και για τους φόβους μας. Με το couch surfing είναι σαν να ταξιδεύω συνεχώς, αφού έρχομαι τόσο συχνά σε επαφή με ανθρώπους που ταξιδεύουν και φέρνουν λίγη από την κοσμοπολίτικη αύρα τους στην κουζίνα του σπιτιού μου, όταν μαγειρεύουμε μαζί κάτι από τη χώρα τους. Οι άνθρωποι που μπορεί να γνωρίσει κανείς είναι πολύ διαφορετικοί, αλλά στο τέλος πάντα μπορούμε να συνεννοηθούμε και να βρούμε πράγματα που μας ενώνουν, είτε είναι οι σπουδές, είτε τα ταξίδια, είτε η μουσική, που έκανε έναν φίλο μου που δε μιλάει καμία ξένη γλώσσα να συζητάει επί μια ώρα περίπου με έναν Γάλλο για την τζαζ μανούς.
Παρόλα αυτά, δεν θα πρότεινα απερίφραστα σε κάποιον να κάνει couch surfing, χωρίς με αυτό να εννοώ ότι θα τον απέτρεπα. Αυτό που σίγουρα θα πρότεινα, γουρλώνοντας τα μάτια μου μέχρι να δακρύσουν και σχεδόν φωνάζοντας σε όποιον ζητούσε τη συμβουλή μου, θα ήταν να ταξιδεύει και με το σώμα και με το μυαλό, κι όχι απλώς να περιφέρεται σε μεγάλες πόλεις του εξωτερικού ή και του εσωτερικού. Το πιο σημαντικό, και αυτό που προσφέρει το couch surfing, είναι να γνωρίζεις τον τόπο μαζί με τους ανθρώπους του, μαζί με τα προβλήματά του και μαζί με τις συνήθειες των κατοίκων του. Έτσι τα ταξίδια γίνονται αξέχαστα και ανεκτίμητα, αυτή τη φορά χωρίς υπερβολή.
http://foititikospalmossxoles.blogspot.com/
http://foititikospalmossxoles.blogspot.com/