Το υπουργείο προωθεί διατάξεις που φέρνουν ανατροπές στη χρηματοδότηση, τη διάρκεια σπουδών, το άσυλο, την αξιολόγηση των καθηγητών και τη διοίκηση των ιδρυμάτων. Τι προβλέπει συνολικά το νομοσχέδιο
Η φοιτητική ιδιότητα θα διατηρείται με την εγγραφή των φοιτητών σε κάθε εξάμηνο και θα χάνεται σε περίπτωση μη εγγραφής σε δύο συνεχόμενα εξάμηνα
Ριζικές αλλαγές στα πανεπιστημιακά και τεχνολογικά ιδρύματα της χώρας, με διατάξεις που θα ανατρέψουν μια σειρά ζητημάτων όπως το άσυλο, η αξιολόγηση των καθηγητών, η διάρκεια των σπουδών των φοιτητών και η διοίκηση των ιδρυμάτων, προωθεί το υπουργείο Παιδείας.
Χθες, κατά τη διάρκεια του άτυπου υπουργικού συμβουλίου, η αρμόδια υπουργός Αννα Διαμαντοπούλου παρουσίασε τις κατευθυντήριες γραμμές του σχεδίου νόμου, το οποίο προβλέπει: κατάργηση του ασύλου ως νομικής έννοιας, συμβούλιο διοίκησης και με εξωπανεπιστημιακούς, σχολές και όχι τμήματα, 3ετείς σπουδές ή ακόμη και μονοετείς που θα παρέχουν όμως απλά διπλώματα, αξιολόγηση καθηγητών και ανάλογες οικονομικές παροχές αλλά και αρνητικές επιπτώσεις. Η χρηματοδότηση των ΑΕΙ θα γίνεται με βάση τους δείκτες ποιότητας (αξιολόγηση).
Μετά το υπουργικό συμβούλιο η υπουργός δήλωσε ότι "αλλάζει ο τρόπος χρηματοδότησης των πανεπιστημίων και ενισχύεται το αυτοδιοίκητο των ιδρυμάτων, με μεταφορά αρμοδιοτήτων από το υπουργείο στα ιδρύματα, με ταυτόχρονη τη λειτουργία θεσμών λογοδοσίας και ελέγχου".
Συνοπτικά το σχέδιο νόμου προβλέπει τα εξής:
Εισαγωγή του θεσμού του Συμβουλίου Ιδρύματος: Θεσπίζεται το Συμβούλιο Ιδρύματος (14μελές + ένας φοιτητής), με βασικές αρμοδιότητες ελεγκτικές και εγκριτικές συγκεκριμένων πράξεων της διοίκησης του ιδρύματος. Παράλληλα, το Συμβούλιο έχει την τελική έγκριση του στρατηγικού πλαισίου ανάπτυξης του ιδρύματος.
Κατάργηση του ασύλου ως νομική έννοια, Συμβούλιο Διοίκησης και με εξωπανεπιστημιακούς, 3ετείς σπουδές είναι μερικές από τις αλλαγές που προωθεί το υπ. Παιδείας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση
Εκλογή πρύτανη: Το Συμβούλιο του Ιδρύματος, ύστερα από διεθνή πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, εκλέγει τον πρύτανη-πρόεδρο ΤΕΙ για 3ετή θητεία.
Σχολές: Βασική διοικητική και ακαδημαϊκή μονάδα σε κάθε ίδρυμα είναι η σχολή, που oργανώνει διαφορετικά προγράμματα σπουδών και απονέμει τα αντίστοιχα πτυχία. Οι σχολές μπορούν επίσης να οργανώνουν ενιαίο πρόγραμμα σπουδών στο πρώτο έτος, ώστε να εισάγονται οι φοιτητές σε σχολές και να εντάσσονται στα προγράμματα σπουδών μετά το πρώτο έτος. Ορίζονται και μονετείς και διετείς σχολές μεταπτυχιακών.
Η υπουργός Παιδείας Αννα Διαμαντοπούλου
Αξιολόγηση καθηγητών: Οι μόνιμοι καθηγητές αξιολογούνται κάθε 5 χρόνια ως προς το επιστημονικό, ερευνητικό και εκπαιδευτικό τους έργο από ειδικές επιτροπές κρίσης. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις αρνητικής αξιολόγησης οι καθηγητές είναι δυνατόν, με απόφαση του κοσμήτορα, να έχουν συγκεκριμένες ακαδημαϊκές επιπτώσεις.
Νέοι κανόνες χρηματοδότησης των ΑΕΙ: Η δημόσια χρηματοδότηση (τακτικός προϋπολογισμός, Π.Δ.Ε. και νέες θέσεις προσωπικού) κατανέμεται στα ιδρύματα με βάση αντικειμενικά κριτήρια και δείκτες και διακρίνεται σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος κατανέμεται στα ιδρύματα με βάση τον αριθμό των ενεργών φοιτητών που εγγράφονται σε αυτό και το κόστος σπουδών ανά φοιτητή. Το υπόλοιπο κατανέμεται στα ιδρύματα με βάση τους δείκτες ποιότητας και επιτευγμάτων και σύμφωνα με τον βαθμό επίτευξης των στόχων που έχουν συμφωνηθεί μεταξύ της πολιτείας και των ιδρυμάτων.
Ασυλο: Πλήρης και πιστή εγγύηση της επιστημονικής ελευθερίας και της ελευθερίας της έκφρασης μέσα στα ΑΕΙ. Απομάκρυνση από το μοντέλο χωροταξικού ορισμού και επιστροφή στις ρίζες του ασύλου. Τα ιδρύματα θα ορίζουν τους δικούς τους κανόνες για το άσυλο.
Διεθνοποίηση: Ενίσχυση διεθνών προπτυχιακών και μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών που θα προσελκύουν και ξένους φοιτητές. Προσφορά προγραμμάτων και σε ξένη γλώσσα. Η εκλογή των καθηγητών θα γίνεται από διεθνούς σύνθεσης εκλεκτορικά σώματα. Δυνατότητα εκλογής και αλλοδαπών ως μελών ΔΕΠ.
Ο Γ. Παπανδρέου
Αναφερόμενος στις αλλαγές που προωθούνται στα ΑΕΙ, ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου τόνισε χτες ότι "στόχος μας είναι να διορθώσουμε παθογένειες δεκαετιών στον χώρο των ΑΕΙ, να κάνουμε μεγάλες αλλαγές, για να ανακτήσουμε τον χαμένο χρόνο και να φτιάξουμε ανταγωνιστικά, ποιοτικά και διεθνοποιημένα πανεπιστήμια. Πανεπιστήμια που θα εξοπλίζουν τους νέους μας για την επαγγελματική τους ζωή και θα εγγυώνται ότι η Ελλάδα και η νέα γενιά βρίσκονται έτοιμες μπροστά στις διεθνείς οικονομικές, τεχνολογικές και κοινωνικές εξελίξεις, εξασφαλίζοντας προοπτικές εργασίας και δημιουργικής παραγωγής".
Φοιτητές
Σπουδές σε τρεις κύκλους και με περιορισμούς
Σαρωτικές αλλαγές σε θέματα σπουδών που αφορούν στη διάρθρωση και τη διάρκειά τους περιλαμβάνονται στο σχέδιο νόμου του υπουργείου Παιδείας.
Ειδικότερα, οι σπουδές στην ανώτατη εκπαίδευση διαρθρώνονται σε τρεις κύκλους. Στον πρώτο κύκλο (προπτυχιακό επίπεδο) ο φοιτητής θα μπορεί να λαμβάνει το πτυχίο του έπειτα από τρία χρόνια, συγκεντρώνοντας 180 ακαδημαϊκές μονάδες (60 κατ' έτος).
Πάντως, ένα Ιδρυμα θα έχει τη δυνατότητα να οργανώνει και προγράμματα σύντομου κύκλου σπουδών, ως μέρος του πρώτου κύκλου ή συνδεδεμένα με αυτόν, που αντιστοιχούν κατ' ελάχιστο σε 60 ή και κατά ανώτατο όριο σε 120 ακαδημαϊκές μονάδες. Σε αυτές τις περιπτώσεις θα απονέμεται δίπλωμα σύντομου κύκλου.
Ο δεύτερος κύκλος σπουδών (μεταπτυχιακές σπουδές) και ο τρίτος (διδακτορικό) θα περιλαμβάνουν μαθήματα που αντιστοιχούν σε 60 έως 120 ακαδημαϊκές μονάδες για την κάθε περίπτωση. Αναφορικά με το χρονικό διάστημα κατά το οποίο θα μπορεί ο φοιτητής να παραμένει στο πανεπιστήμιο μπαίνουν σαφείς περιορισμοί. Συγκεκριμένα, η φοιτητική ιδιότητα διατηρείται με την εγγραφή των φοιτητών σε κάθε εξάμηνο και χάνεται σε περίπτωση μη εγγραφής σε δύο συνεχόμενα εξάμηνα.
Ωστόσο υπάρχει ειδική μνεία για όσους φοιτητές αποδεδειγμένα εργάζονται, καθώς θα μπορούν να υπαχθούν σε καθεστώς μερικής φοίτησης. Σημειώνεται ότι μετά το ν+2 (όπου ν ο αριθμός των ετών που προβλέπεται για την ολοκλήρωση των σπουδών) και μετά το 2ν οι φοιτητές μερικής φοίτησης, οι όροι και οι προϋποθέσεις για διατήρηση της φοιτητικής ιδιότητας θα ορίζονται από τα ίδια τα Ιδρύματα.
Κατά τα λοιπά δίνεται η δυνατότητα για χορήγηση άτοκων δανείων σε φοιτητές (πρώτου κύκλου) ή σε ορισμένες άλλες κατηγορίες, από πιστωτικά ιδρύματα της χώρας. Θα υπάρχει εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου και δυνατότητα τμηματικής αποπληρωμής του δανείου μετά την έναρξη απασχόλησής τους ή την απόκτηση ατομικού εισοδήματος.
Επίσης συγκροτείται και σε κάθε ΑΕΙ - ΤΕΙ υπηρεσία συνηγόρου του φοιτητή, με στόχο την επίλυση διαφορών τους με το Ιδρυμα και τη διοίκησή του. Τέλος σημειώνεται ότι οι εκπρόσωποι των φοιτητών στα όργανα διοίκησης των Ιδρυμάτων θα εκλέγονται από ενιαίο ψηφοδέλτιο με ψηφοφορία από το σύνολο των ενεργών φοιτητών.
Τι αλλάζει για τους καθηγητές
Συμβάσεις 5ετίας και αξιολογήσεις
Ανάθεση διδασκαλίας μαθημάτων σε καθηγητές με ατομικές και ανανεώσιμες συμβάσεις εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, διάρκειας ενός έως τριών ετών και με ανώτατο συνολικό όριο τα 5 χρόνια προβλέπει το σχέδιο νόμου.
Το ακαδημαϊκό προσωπικό, σύμφωνα με το υπουργείο Παιδείας, διακρίνεται σε καθηγητές, αναπληρωτές καθηγητές και επίκουρους καθηγητές. Οι επίκουροι, σύμφωνα με το νέο καθεστώς, εκλέγονται για τετραετή θητεία, με δυνατότητα ανανέωσης για άλλη μία θητεία ύστερα από κρίση, ενώ η εξέλιξή τους στη βαθμίδα του αναπληρωτή καθηγητή θα γίνεται με ανοικτή διαδικασία.
Ταυτόχρονα, συστήνεται νέα κατηγορία πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης για τους καθηγητές οι οποίοι θα λαμβάνουν και πλήρη αμοιβή.
Αναφορικά με τις επιτροπές εκλογής καθηγητών θα αποτελούνται από 7 μέλη (καθηγητές ή αναπληρωτές καθηγητές), εκ των οποίων 3 είναι καθηγητές ή αντίστοιχης βαθμίδας ερευνητές ιδρύματος της αλλοδαπής.
Τα μέλη των επιτροπών θα ορίζονται με κλήρωση από καταλόγους εσωτερικών και εξωτερικών μελών. Επισημαίνεται ότι οι κατάλογοι είναι τετραετούς διάρκειας, συντάσσονται από την κοσμητεία/διεύθυνση της σχολής ανά γνωστικό αντικείμενο και δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα του κάθε ιδρύματος.
Ο "χάρτης" της Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης
Ενεργοί φοιτητές μόνο οι 360.000 από τους 578.000
Μόλις 360.000 φοιτητές από τους 578.000 είναι ενεργοί, σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε χθες στη δημοσιότητα το υπουργείο Παιδείας. Η κατάσταση στα τεχνολογικά ιδρύματα την τελευταία πενταετία είναι αποκαρδιωτική, καθώς μόλις το 42% όσων εισήχθησαν κατάφερε να αποφοιτήσει.
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό του υπουργείου Παιδείας, θα γίνουν σαρωτικές αλλαγές στον επικείμενο "Καλλικράτη στα ΑΕΙ-ΤΕΙ" και γι' αυτόν τον λόγο έχει συσταθεί ειδική επιτροπή εμπειρογνωμόνων, υπό τον πρόεδρο του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας. Τα ΑΕΙ σε αριθμούς έχουν ως εξής:
- Αριθμός ιδρυμάτων: 40
- Τμήματα: 511
- Εγγεγραμμένοι φοιτητές : 578.479
- Ενεργοί φοιτητές: 360.762
- Αριθμός φοιτητών μέσω "Εύδοξου": 243.779
- Διδάσκοντες : 11.682
- ΑΕΙ σε 66 πόλεις
- Εισακτέοι: 42.000
- Κενές θέσεις: 12.255
- Εισαχθέντες: 29.745
- Πτυχιούχοι: 17.500
- Κενές θέσεις: 29%
- Οι πτυχιούχοι αντιστοιχούν στο 42% ως προς τον συνολικό αριθμό εισακτέων και στο 59% ως προς τον συνολικό αριθμό των εισαχθέντων.
- Δεν κατάφεραν να πάρουν πτυχίο 12.245 φοιτητές, οι οποίοι αντιστοιχούν στο 29% ως προς τον συνολικό αριθμό εισακτέων και στο 41% ως προς τον συνολικό αριθμό των εισαχθέντων.