Ένας από τους πρωταρχικούς στόχους του Επαγγελματικού Προσανατολισμού είναι η ανάπτυξη της αυτογνωσίας του ατόμου. Και βέβαια ο καθένας μας είναι διαφορετικός από τον άλλο –αυτή άλλωστε είναι η μαγεία της ζωής!
Τι γίνεται, όμως, όταν υπάρχει ένας επιπλέον αντικειμενικός παράγοντας που εμπλέκεται στις επιλογές του ατόμου, όπως οι Μαθησιακές Δυσκολίες; Όταν το άτομο –ενήλικας ή έφηβος- έχει κάποιου τύπου Μαθησιακή Δυσκολία, διαμορφώνει μια αυτοεικόνα, στο κάδρο της οποίας συμπεριλαμβάνεται και αυτό το δεδομένο.
Το σίγουρο είναι πως η αντίληψη αυτής ακριβώς της πραγματικότητας δεν μπορεί από μόνη της να κρίνει την επιτυχία της σταδιοδρομίας του ατόμου. Αντίθετα, η υποκειμενική αυτό-εκτίμηση –το πώς, δηλαδή, αξιολογεί ο ενδιαφερόμενος την κατάσταση- είναι αυτή που πυροδοτεί αντιδράσεις, δίνει σχήμα στις επιλογές και διαμορφώνει συμπεριφορές.
Για έναν έφηβο με Μαθησιακών Δυσκολιών οι δύο ακραίες φράσεις που εκ—δηλώνουν αυτοεκτίμηση θα μπορούσαν να διατυπωθούν ως εξής:
"Ό, τι κι αν κάνω δε θα τα καταφέρω…"
"Μια χαρά είμαι! Δεν έχω τίποτα!"
Στο πρώτο άκρο, αυτή της αρνητικής αυτοεκτίμησης, ο έφηβος είναι πιθανό να εκδηλώσει αντίστοιχες αρνητικές συμπεριφορές. Θυμός και εγκατάλειψη είναι τα στοιχεία που θα οδηγήσουν σε χαμηλές προσδοκίες, σε υποτίμηση του εαυτού και επομένως σε χαμηλό βαθμό εσωτερικής κινητοποίησης και φιλοδοξιών. Ποιο το αποτέλεσμα; Μη αξιοποίηση του δυναμικού που κρύβει μέσα του και τελικά… αίσθημα ανεπάρκειας του ατόμου.
Η δεύτερη ακραία μορφή εκτίμησης του γεγονότος, ως "ανάξιο λόγου και προσοχής", μπορεί να οδηγήσει σε απραξία και αποφυγή ανάληψης ευθυνών. Ενδέχεται η υπερεκτίμηση των δυνατοτήτων του ατόμου να οδηγήσει σε μη-λειτουργικές συμπεριφορές και μη-ρεαλιστικές επιλογές. Αυτό τελικά θα θέσει το άτομο στην τροχιά ενός φαύλου κύκλου απογοητεύσεων με τελικό προορισμό τη δυσαρέσκεια.
Είναι απόλυτα φυσικό ένας έφηβος που γνωρίζει ότι έχει ή που μαθαίνει ότι έχει Μαθησιακές Δυσκολίες να οδηγηθεί προς κάποιον από τους δύο αυτούς πόλους αντιμετώπισης. Είναι έργο των μεγαλύτερων, λοιπόν, -ειδικών (ειδικών παιδαγωγών, συμβούλων, ψυχολόγων) και μη (γονέων, συγγενών, εκπαιδευτικών)- να διαμορφώσουν το κατάλληλο έδαφος, ώστε το παιδί να μην οδηγηθεί στα ανεπιθύμητα αποτελέσματα. Πώς, λοιπόν, μπορεί να επιτευχθεί αυτό; Πώς μπορεί το άτομο να διαμορφώσει ρεαλιστικές προσδοκίες και λειτουργικές για το ίδιο συμπεριφορές;
Η -όσο το δυνατό- ρεαλιστική αυτοεκτίμηση θα οδηγήσει στην ανάληψη ευθυνών από την πλευρά του ατόμου και στη ρεαλιστική αποτίμηση των δυνατοτήτων του. "Εντάξει. Υπάρχει μια δυσκολία, είναι μια πραγματικότητα. Είναι μια κατάσταση που αντιμετωπίζεται και θα προσπαθήσω…", θα πει ο άνθρωπος που θέτει την εκτίμηση του θέματος στις πραγματικές του διαστάσεις.
Κάποιες φορές χρειάζεται πολλή δουλειά και πολύς χρόνος μέχρι να καταφέρει ο έφηβος να φτάσει σε αυτό το σημείο. Και πολλές φορές οι ειδικοί καλούνται να ανακαλύψουν το πραγματικό μέγεθος της κατάστασης. Με τις κατάλληλες, όμως, μεθόδους και τη σωστή πλαισίωση και υποστήριξη μπορεί ο έφηβος να οδηγηθεί, μέσα από τη θετική αυτοαντίληψη και τη ρεαλιστική αυτοεκτίμηση, στην επιλογή συμπεριφορών που έχουν ένα και μοναδικό προορισμό : την επιτυχία!
Μαρία Γρατσία
Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού
ΤΟΜΕΑΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΚΕΜΥΛΟ
Κέντρο Εξειδικευμένης Μαθησιακής Υποστήριξης
και αποκατάστασης Λόγου
Αγίας Παρασκευής 45, Χαλάνδρι
Τηλ. 210-6828177
www.kemylo.gr
Το είδαμε: εδώ