Mε εξαίρεση τον Ιταλό Archimboldo και τα χαρακτηριστικά καταφορτωμένα πορτρέτα κεφαλιών του που, μετά τον αρχικό εντυπωσιασμό, μπορεί και να ξεπερνούν το όριο του κιτς, τα λαχανικά ως πρώτη ύλη όπως και το μαγειρεμένο-σερβιρισμένο φαγητό δεν απαντώνται συχνά στη ζωγραφική.
Η έμπνευση των ζωγράφων ανά τους αιώνες δείχνει πως έβρισκε περισσότερο γόνιμο καμβά στη φρεσκάδα των φρούτων, στα κρεατικά (κυρίως πουλερικά και κυνήγι), στα ψάρια ακόμη περισσότερο αλλά και στα αβγά, στον συνωστισμό των λαϊκών αγορών, στα μεγάλα ξύλινα τραπέζια και στις σκηνές της προετοιμασίας του φαγητού μέσα στις πολύβουες κουζίνες όλων των εποχών.
Ανάμεσα στους λιγοστούς συγκριτικά πίνακες-εξαιρέσεις, υπάρχουν βεβαίως κάποιοι του Van Gogh (Still life with vegetables and fruit και Still life with a basket of vegetables) από την εποχή που ζωγράφιζε τους χωρικούς (βλέπε και τους ‘Πατατοφάγους‘, 1885), του ειδικού επί της κουζίνας Φλαμανδού Joachim Beuckelaer (τμήμα από το Μaid by the fire), του μάλλον άγνωστου Ισπανού Emanuele Serrano (επίσης τμήμα, από το έργο Preparing the meal, δίπλα σε νεαρή που κάνει στον κόκορα ασκήσεις Προκρούστη), του ψηλού Δανού Pieter Aertsen (τμήμα από το Market Woman with Vegetable Stall, 1567), έτσι για να αναφέρω απλώς μερικά παραδείγματα.
Και προς θεού μην παραλείψω το Still Life with Vegetables, περί το1905–6, του Henri Matisse, στη φάση ακόμη του νεοϊμπρεσιονισμού του, όπου όλα (σχήματα και χρώματα) γίνονταν πιο επίπεδα και οι ρυθμικές πινελιές του άκρως εμφανείς στο αδειασμένο καλάθι με τα ψώνια από κάποια τοπική αγορά της Νότιας Γαλλίας.
Θα μπορούσαμε να υποθέσουμε πως ευθύνονται οι εποχές και οι δυσκολίες τους, αλλά και οι προτιμήσεις των εκάστοτε πατρώνων και συλλεκτών, που δεν έβρισκαν και τόσο νόμπιλε τα λάχανα και τις πατάτες για να τα εκθέτουν στους ευγενείς τοίχους τους.
Πιθανότατα να φταίει επιπλέον, το γεγονός ότι η ένδεια από μόνη της δεν έκανε επίσης γοητευτικά και εμπνευστικά για αποτύπωση στον μουσαμά τα προσωπικά γεύματα των καλλιτεχνών. Από την άλλη, για τους θρησκευτικούς συμβολισμούς και τις σχετικές με τη ζωή και τον θάνατο έννοιες που πέρασαν μέσα από τα ζωγραφισμένα αντικείμενα οι καλλιτέχνες, προτίμησαν τα λουλούδια και τα φρούτα στα still life παρά τα υπόλοιπα τρόφιμα και τα συνόδεψαν, με το ζόρι σχεδόν, απλώς με μερικά κομμάτια ψωμιού, άντε και τυριού, που τα έβαλαν δίπλα στα μπουκάλια και τις καράφες –το κρασί και το αλκοόλ δεν θα μπορούσαν να λείπουν- και στα άλλα σκεύη (καλάθια και φρουτιέρες) με τα μήλα και τα αχλάδια, μέσα κι έξω τους.
Τα καλλιτεχνικώς απαξιωμένα ωστόσο λαχανικά, έκαναν τεράστια βήματα και διαμόρφωσαν με την γευστική δυναμική τους το μαγειρικό τοπίο: από βασικό προϊόν της γης με πρωτοκαθεδρία σε όποια κουζίνα είχε άμεση εξάρτηση από μια φτωχή, γεωργική πρώτιστα παραγωγή, αναδείχθηκαν πρωταγωνιστές της γεύσης και trend setters, αποδεικνύοντας πως μπορεί να είναι και μεγάλη έμπνευση για άλλης συνομοταξίας καλλιτέχνες, αυτούς της κουζίνας.
Οι πολλαπλοί συνδυασμοί μεταξύ τους αλλά και με μυρωδικά και καρυκεύματα, η διαφορετική υφή, η αίσθηση πληρότητας που προσφέρουν και η εκτεταμένη γευστική παλέτα, ανάλογα και με το αν τρώγονται ωμά ή μαγειρεμένα, βρήκαν εξαιρετικό σύμμαχο στην ανάγκη να υπάρξει ισορροπία στη διατροφή και εναλλακτική στο ακριβότερο κρέας και να κινηθούν άνετα στο –διόλου ευκαταφρόνητο- εύρος που καλύπτει από το απαραίτητο συνοδευτικό πιάτο μέχρι την αποκλειστική επιλογή θρέψης με αυτά.
Στο pandespani τα λαχανικά έχουν πάντα σταθερή θέση, θεωρώντας πως αποτελούν εξαιρετικά σημαντικό μέρος της διατροφής. Vegan και η κατσαρόλα της συνταγής, που μαγειρεύει ό,τι εύκολα βρίσκει κανείς στο μανάβικο όλο το χρόνο, τους προσθέτει μυρωδικά (θυμάρι και δενδρολίβανο) και τα σερβίρει ζεστά (ο καιρός γαρ) σαν πιάτο-γεύμα από μόνο του αλλά μπορεί και σαν πρώτο ή/και συνοδευτικό.
Αν δε, σάς αρέσουν τα ελαφρώς ή βαρέως πικάντικα (σε μάς, και τα δυο), προσθέστε μια πρέζα μπούκοβο ή καγέν στο τελείωμα και βάλτε στο τραπέζι, κατά το συνήθειο των καλλιτεχνών, μαζί με το ψωμί και το κρασί, μια πιατέλα με δυο-τρία τυριά. Ναι, σαφώς δεν λείπει τίποτα.
Προετοιμασία: 15-20 λεπτά και 30′ το μαγείρεμα. Κόψτε τα κολοκύθια και τις ντομάτες όσο μαγειρεύονται τα υπόλοιπα. Αν δεν έχετε φρέσκο θυμάρι (κάνει βεβαίως διαφορά) και δεντρολίβανο, χρησιμοποιήστε αποξηραμένα. Μπορείτε επίσης να αντικαταστήσετε τα κρεμμυδάκια με κανονικό ξερό κρεμμύδι. Εύκολη και γρήγορη συνταγή.
Υλικά (για 4 άτομα)
1 κιλό πατάτες καθαρισμένες και κομμένες σε κομμάτια 2.5-3 εκατ.
2 καρότα σε χοντρούτσικες ροδέλες
2 φρέσκα κρεμμυδάκια ψιλοκομμένα
1 κ.γ. κόλιανδρο
2 ντομάτες σε κύβους
1 κολοκύθι σε κύβους
2 σκελίδες σκόρδο κομμένες στα 4
1 κόκκινη πιπεριά, καθαρισμένη και σε λωρίδες
3-4 κ.σ. ελαιόλαδο
1 κλωναράκι δενδρολίβανο, τα φύλλα
3 κλωναράκια θυμάρι, τα φύλλα
1 κύβο λαχανικών (κατά προτίμηση bio)
αλάτι, φρεσκοτριμμένο πιπέρι
έξτρα ελαιόλαδο και δενδρολίβανο για το σερβίρισμα
Ετοιμάζετε τα λαχανικά: Τα πλένετε και τα κόβετε σε κομμάτια 2-2.5 εκατ. Ζεσταίνετε στην κατσαρόλα (μέτρια φωτιά) το ελαιόλαδο και προσθέτετε τα κρεμμυδάκια, το σκόρδο και τον κόλιανδρο. Σοτάρετε 3 λεπτά να μαραθεί το κρεμμύδι, χωρίς να καεί.
Βάζετε τις πατάτες, τα καρότα και την πιπεριά και ανακατεύετε για 2 λεπτά. Ρίχνετε τον κύβο λαχανικών με 100 ml νερό, το θυμάρι, το δενδρολίβανο, αλάτι και πιπέρι, σκεπάζετε και μαγειρεύετε σε χαμηλή φωτιά για 12 λεπτά.
Προσθέτετε τα κολοκύθια και τις ντομάτες, ανακατεύετε και συνεχίζετε το μαγείρεμα για άλλα 10 λεπτά με την κατσαρόλα ξεσκέπαστη. Δοκιμάζετε, διορθώνετε σε αλάτι πιπέρι, αν χρειάζεται.
Σερβίρισμα: Μεταφέρετε σε πιατέλα ή πιάτα, ζεστά (ανάλογα και με την εποχή), προσθέτετοντας μια λεπτή γραμμή ωμού ελαιόλαδου και ένα μικρό κλωναράκι δενδρολίβανο on top. Συνοδέψτε με ζεστό κριτσανιστό ψωμί και ένα ποτήρι φρέσκο κόκκινο κρασί.
Πηγή Συνταγές Pandespani
Το είδαμε: εδώ