Σταυρόλεξα: Μάθε την τέχνη της δημιουργίας... οριζοντίως και καθέτως!

Πάρτε ένα χαρτί με τετραγωνάκια, αρχίστε να γράφετε λέξεις που διασταυρώνονται μεταξύ τους, και μετά βρείτε λόγια να τις περιγράφουν, ώστε να μπορεί ο λύτης σας να τις μαντέψει. Ακούγεται εύκολο; Είναι μέχρι να το δοκιμάσετε. Ο Τηλέμαχος Κατωπόδης, που φτιάχνει σταυρόλεξα για περιοδικά από το 1982 μέχρι σήμερα, και η Αννίτα Φασιανού, η οποία ασχολείται με την αρχισυνταξία και την επιμέλεια ύλης σε δύο περιοδικά σταυρόλεξων, και επίσης σχεδιάζει η ίδια σταυρόλεξα, μοιράζονται μαζί μας τα μυστικά ενός επαγγέλματος, που είναι πρωτίστως τέχνη. Η αρχή είναι το ήμισυ του παντός «Ξεκίνησα τυχαία» λέει ο κ. Κατωπόδης. «Σπάνια έλυνα σταυρόλεξα. Δούλευα ως συντάκτης σε περιοδικά, και απλά έτυχε να αναλάβω και την ανάπτυξη των σταυρόλεξων». Δικές του δημιουργίες πιθανότατα σας έχουν… παιδέψει, σε περιοδικά όπως ο Γρίφος –όπου εργαζόταν μέχρι και πριν από ενάμιση χρόνο– τα Σκανδιναβικά Γίγας και οι Γρίφοι Τσέπης. Αντίθετα, η κ. Φασιανού, η οποία επιμελείται τα περιοδικά Σκανδιναβικά για Όλους και Σταυρόλεξα και Γρίφοι Τσέπης, λέει: «Ήμουν φαν των σταυρολέξων, ιδίως της καλοκαιρινής επίλυσης δίπλα στη θάλασσα. Ας πούμε λοιπόν ότι ξεκίνησα από χόμπι... Αν και για να πω την αλήθεια το είχα από μικρή το μικρόβιο. Έφτιαχνα κουίζ, puzzle και επιτραπέζια μόνη μου. To πρώτο μου σταυρόλεξο το έφτιαξα για μία σχολική εφημερίδα στην τετάρτη δημοτικού αν θυμάμαι καλά». Πώς ξεκινάς λοιπόν να φτιάξεις ένα σταυρόλεξο; «Υπάρχουν διάφοροι τρόποι... Έχει να κάνει με το ύφος του περιοδικού, το στυλ του σταυρολέξου, κατά πόσο θέλουμε να είναι δύσκολοι οι ορισμοί. Αν είναι θεματικό γίνεται ακόμη πιο δύσκολο. Πρέπει ο κάθε συντάκτης να προσέχει το πώς φτιάχνει τη μακέτα... θέλει μελέτη, δεν είναι απλά κουτάκια που γεμίζουν. Αν δείτε σταυρόλεξο ενός συντάκτη που έχει 30 χρόνια στο χώρο σε σύγκριση με κάποιου νεότερου, θα καταλάβετε τη διαφορά. Ένας δεινός λύτης πιστεύω ότι είναι σε θέση να δημιουργήσει και ο ίδιος ενδιαφέροντα σταυρόλεξα. Οι περισσότεροι συντάκτες το κάνουν από μεράκι για τη γλώσσα και τη γνώση» εξηγεί η κ. Φασιανού. «Παίρνεις ένα τετραγωνισμένο χαρτί, με τα ανάλογα τετράγωνα, και αρχίζεις να συμπληρώνεις λέξεις, από πάνω αριστερά προς τα κάτω δεξιά» απαντά πιο λακωνικά στην ερώτηση περί ξεκινήματος ο κ. Κατωπόδης. Τους ορισμούς θα τους αναζητήσεις μετά –στο δύσκολο κομμάτι. Οι κανόνες του παιχνιδιού Το να αρχίσεις, βέβαια, να γράφεις τυχαίες λέξεις σε ένα κομμάτι χαρτί δεν είναι τόσο απλό όσο ακούγεται. Τα εξειδικευμένα περιοδικά, αυτά δηλαδή που δημοσιεύουν αποκλειστικά και μόνο σταυρόλεξα, θέτουν ορισμένους περιορισμούς και κανόνες, οι οποίοι πρέπει να τηρούνται για να είναι «σωστό» το σταυρόλεξο. Για παράδειγμα, σε ένα σταυρόλεξο με 150 ή περισσότερα τετράγωνα, η αναλογία λευκών και μαύρων τετραγώνων είναι αυστηρά 7 προς 1. Ένα καλό σταυρόλεξο, επίσης, δεν πρέπει να έχει νεκρά γράμματα –τα οποία βρίσκονται ανάμεσα σε δύο μαύρα τετράγωνα και δεν διασταυρώνονται με άλλα– ούτε λέξεις στη γενική ή την αιτιατική. «Ένας ακόμη κανόνας για να είναι σωστό το σταυρόλεξο, είναι να αποτελείται κατά 70-80% από λέξεις –οι εγκυκλοπαιδικές γνώσεις και τα κύρια ονόματα να περιορίζονται στο 20-30%» λέει ο κ. Κατωπόδης. Υπάρχει, βέβαια, πάντα η εξαίρεση των «ειδικών» σταυρόλεξων –κινηματογραφικών, γεωγραφικών, βιογραφικών κλπ– σε αυτόν τον κανόνα. Στα δύσκολα σε θέλω… «Ένα εύκολο σταυρόλεξο είναι εκείνο που έχει εύκολες λέξεις. Ένα δύσκολο σταυρόλεξο, για να είναι καλό, πρέπει να έχει σπάνιες λέξεις, όχι ονόματα και εγκυκλοπαιδικές γνώσεις» εξηγεί ο κ. Κατωπόδης.

Πηγή:in2life

Αν σας άρεσε κάντε Like: